پژوهشکده چای، مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، لاهیجان، ایران
چکیده
آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) گیاهی دارویی و معطر از خانواده نعناعیان است که به دلیل خواص درمانی متعدد و کاربردهای گسترده در صنایع مختلف، اهمیت ویژه‌ای دارد. این گیاه چندساله و بوته‌ای، بومی مناطق مدیترانه‌ای است و در شرایط آفتابی با خاک سبک و زهکشی مناسب رشد می‌کند. در ایران، آویشن باغی در مناطق مختلفی از جمله البرز، آذربایجان، خراسان، فارس و کرمان کشت می‌شود. استان‌های همدان، اصفهان و یزد نیز از مناطق عمده تولید این گیاه هستند. هزینه اولیه برای کشت این گیاه حدود 20 میلیون تومان در هکتار برآورد می‌گردد که طور متوسط تولید چهار تن سرشاخه خشک در هکتار می‌نماید که قیمت هر تن سرشاخه خشک حدود 15 میلیون تومان برآورد می‌گردد با کسر هزینه تولید، درآمد حدود 40 میلیون تومان در هکتار جزو کشت‌های اقتصادی می‌باشد. آویشن باغی حاوی ترکیبات مهمی مانند تیمول، کارواکرول و فلاونوئیدهاست که مسئول خواص ضد میکروبی، ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی آن هستند. این گیاه در درمان مشکلات تنفسی، گوارشی و پوستی کاربرد دارد. تکثیر آویشن باغی از طریق بذر، قلمه یا تقسیم بوته امکان‌پذیر است. برداشت معمولاً در اوایل دوره گلدهی انجام می‌شود. استخراج مواد موثره آن به روش‌های مختلف از جمله تقطیر با بخار آب صورت می‌گیرد. آویشن باغی به صورت دم‌کرده، اسانس، افزودنی غذایی و در محصولات دارویی استفاده می‌شود. مراقبت‌های زراعی شامل آبیاری منظم اما کم، هرس مناسب و کنترل آفات است. با توجه به ارزش دارویی و اقتصادی بالا، کشت و فرآوری این گیاه می‌تواند فرصت‌های شغلی و درآمدزایی مناسبی در مناطق مستعد ایران ایجاد کند.
)