استادیار پژوهشی پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری ، موسسه تحقیقات علوم باغبانی،سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی ،اهواز، ایران
چکیده
با وجود اینکه کشور ایران یکی از تولید کنندگان عمده خرما میباشد. تولید محصولات جانبی از این محصول پیشرفت چشمگیری نداشته است. میوه تنها بهصورت مستقیم مصرف میشود و ضایعات آن بدون استفاده دور ریخته میشود. هسته ﺧﺮﻣــﺎ ﮐــﻪ ﭘــﺲ از فراوری ﺧﺮﻣــﺎ درﮐﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﯿﺮه ﺧﺮﻣﺎ، ﺧﻤﯿـﺮ ﺧﺮﻣـﺎ ﯾﺎ ﮐﺎرﺧﺎﻧﺠـﺎت ﺗﻮﻟﯿـﺪﮐﻨﻨـﺪه ﺧﺮﻣـﺎی ﺑـﺪون ﻫﺴﺘﻪ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺿﺎﯾﻌﺎت دور رﯾﺨﺘﻪ میشود از مهمترین محصول جانبی خرما محسوب میشود. که بسته به واریته آن، 10 تا 15 درصد وزن میوه را تشکیل میدهد در حال حاضر، هسته خرما به عنوان خوراک دام و طیور مورد استفاده قرار میگیرد و یا به طور کلی دور ریخته میشود. این امر منجر به ایجاد مشکلات زیست محیطی میشود که نیازمند هزینه بالا جهت رسیدگی است. از راهکارهای نسبتا ارزان جهت ایجاد ارزش افزوده بر هسته خرما و بهره مندی از ویژگیهای سلامتی زای آن، میتوان به تهیه نوشیدنی بر پایه پودر برشته هسته خرما اشاره کرد. امروزه در مناطق عربی که خرما به طور گستردهای رشد میکند جهت جلوگیری از اثرات منفی قهوه بر سلامتی، مانند افزایش فشار خون، بیخوابی و اضطراب ناشی از مقادیر بالای کافئین، از هسته خرمای برشته و پودر شده جهت تهیه نوشیدنی مشابه قهوه، استفاده میکنند. اگرچه بخش قابل توجهی از هسته خرما در کشوردور ریخته میشود اما در این میان، فرهنگ استفاده از محصولات جانبی و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی از مولفه های حائز اهمیتی است که در میان مدت و بلند مدت ضامن رونق اقتصادی و ارتقاء و تکثر فرصت های شغلی خواهد بود.