پژوهشکده چای، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، لاهیجان، ایران
چکیده
گیاه چای با نام علمی Camellia sinensis بعد از گلدهی، بذرهای درشت و روغنی زیادی تولید می‌کند که مقدار کمی برای پرورش نهال‌های بذری چای استفاده می‌شود و بقیه در باغات چای رها می‌شود. این در حالی است که بذر چای دارای ترکیبات مهمی مانند روغن، پروتئین و ساپونین است که در صنایع مختلف مانند داروسازی، روغن مایع خوراکی و لوازم آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد. در این پروژه استخراج و خالص‌سازی ساپونین از بذرهای روغنی چای در شرایط بهینه و تاثیر پودر عصاره خام از مغز بذر چای و ساپونین استخراج و خالص‌سازی شده از آن بر مرگ و میر کنه بالغ قرمز پا کوتاه در شرایط آزمایشگاه و باغ بررسی شد. نتایج آزمایشات نشان داد که مقدار میانگین پودر ساپونین خام و خالص به‌ترتیب % 0314/15 و % 6456/9 براساس ماده خشک از مغز بذر چای بود. اندازه‌گیری درصد خلوص ساپونین از دو تیمار پودر عصاره خام و پودر ساپونین خالص مغز بذر چای به کمک اسپکتروفتومتر و استاندارد ساپونین نشان داد که درصد خلوص ساپونین پودر عصاره خام % 50 و ساپونین پودر خالص‌سازی شده % 80 بود. همچنین نتایج تاثیر ساپونین خام وخالص به‌عنوان آفت‌کش طبیعی علیه کنه قرمز پا کوتاه چای در شرایط آزمایشگاه و باغ نشان داد که ساپونین بذر چای میتواند با مرگ و میر مستقیم و اثرات زیرکشنده روی مراحل زیستی کنه قرمز پا کوتاه سبب کاهش تراکم جمعیتی و خسارت این آفت روی برگ چای شود.
)