پژوهشکده چای، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، اموزش و ترویج کشاورزی، لاهیجان، ایران
چکیده
گیاه چای در شرایط اصلی کشت خود، گونه‌ای سازگار با سایه است. ایجاد سایه از طریق کاشت درختان سایه‌انداز به‌عنوان یکی از روش‌های مهم مدیریتی در مناطق چای‌کاری در نظر گرفته می‌شود. در مناطق چای‌کاری شمال ایران درگذشته از درختانی مانند شب‌خسب و گل ابریشم به‌منظور ایجاد سایه استفاده می‌شد، ولی امروزه کاشت درختان سایه‌انداز منسوخ شده و استفاده چندانی از درختان سایه‌انداز به‌عمل نمی‌آید، بدون اینکه هیچ نوع تحقیق مدونی در این راستا صورت گرفته باشد. با توجه به نتایج تحقیقات انجام گرفته و کاربرد گسترده درختان سایه‌انداز در کشور‌های چای‌خیز دنیا، اثرات سودمند آن در مناطق چای‌کاری خیلی بیشتر از اثرات منفی آن ذکر شده، به‌طوری‌که در این کشور‌ها استفاده از درختان سایه‌انداز به‌منظور تعدیل و تنظیم اکوسیستم چای، افزایش حاصل‌خیزی خاک، کاهش درجه حرارت و تبخیر، حفظ رطوبت خاک، افزایش عملکرد کمی و کیفی و کمک در کنترل برخی از آفات و بیماری‌ها و بسیاری از فوائد دیگر قابل توصیه است. با توجه به تغییرات جهانی اقلیم و توسعه کشاورزی پایدار و تجارب جدید و مفید کاربرد درختان سایه‌انداز در باغ‌های چای به‌نظر می‌رسد توصیه و ترویج استفاده از درختان بومی برای دستیابی به اهداف ذکر شده در مناطق چای‌کاری شمال کشور بایستی در برنامه‌های پژوهشی و اجرایی مد نظر قرار گیرد.
)